Başkanlık sistemi ve yerel yönetimler benzerliği!

Belediyelerde belediye başkanı aynı zamanda meclis başkanı. Bu bana çelişki gibi geldi hep. Merkezi yönetimde devlet başkanı meclis başkanı değil. Olsa zaten kuvvetler ayrılığına aykırı davranılmış olur. Devlet başkanı yürütmenin-idarenin başı. Yasama organının ayrı bir başkanı olmalı ve var.
Geçtiğimiz yıllardan birinde Bulgaristan’dan bir heyet İzmir’e gelmişti. Ben de gazeteci olarak o heyetin temaslarını takip ediyordum. Heyeti tanıtırlarken bir kişiyi kasabanın belediye meclis başkanı diye tanıttılar. Ben şaşırdım, aaa onlarda belediye meclis başkanı ayrı mı, diye sorduğumu hatırlıyorum. Bizde belediye başkanı aynı zamanda meclis başkanı.
Belediye başkanı yürütmenin-idarenin başı. Belediye meclisi de yerel parlamento, yerel yasama yapıcı, yerel karar alıcı. Bence belediye başkanı aynı zamanda belediye meclis başkanı olmamalıdır!
Ben konuları incelerken demokrasi odaklı bakıyorum. Bir sorun olduğunda bunu çözmenin yine demokrasiden geçtiğine inanıyorum. Belde belediyelerine ‘sorun’ gözüyle bakıldı ve kaldırıldı. Bu çok yanlıştı. Belde belediyeleri ile merkezi yönetim ve merkezi yerel yönetim arasında imar, planlama vs. konularında çelişkiler olabilir ama bunu çözmenin yolu belde belediyelerini kaldırmaktan geçmemeliydi. Planlama ve imar konularında düzenleme yapılırdı, herkes görev, yetki ve sorumluluklarını bilir ona göre davranırdı. Belde belediyelerini ve il genel meclislerini kapatmak doğru değildi. Mesela büyükşehirlerdeki il genel meclislerinin başkanı vali değildi. İl genel meclislerinin ayrı başkanı vardı.
Yerel demokrasi çok güzel. Halkın katılımının en yükseğe çıktığı yönetim biçimleri bizi demokrasiye götürür. Köyle ve muhtarlıklar kapatılıyor mu? Köyler ve muhtarlıklar yerelde ama yerel yönetimlerden sayılmıyor, merkezi yönetimin taşra yönetimi sayılıyor.
Merkezi yönetim asla taviz vermek istemiyor. Nitekim koronavirüsle mücadele döneminde merkezi yönetimle yerel yönetimler arasında gereksiz rekabet yaşanıyor. Oysa ahenkle, koordine ile korona mücadelesi ve toplumun duyarlıkları, yardımlaşması yürütülebilinir.
Başkanlık sisteminin yerleşmesi veya revize edilmesi veya yeniden parlamenter sisteme dönülmesinin tartışıldığı günümüzde yerel yönetimlerin de ele alınması gerekiyor. Yerel yönetimlerin uyumu, koordinesi ve merkezi yönetimle çatışan değil hizmette işbirliği yapan bir konuma gelinmesi lazım.
Yerel yönetimin hangi partiden olduğu merkezi yönetimin hangi partiden olduğu ile hizmetlerin götürülmesinde etkili olmamalı. Bir zamanlar merkezi yönetim seçimi ayrı yerel yönetim seçimi ayrı yapıldığında merkezi yönetim belediye başkanını sandalyeye bağlayıp oturtup eli kolu bağlı başkan istemiyorsanız bizi destekleyin demişti. Belediye başkanının elini kolunu bağlarsanız halka hizmeti engellemiş olursunuz. Sorunların çözümü yasaklar değil koordine, paylaşım, yetki ve görevleri net olarak belirlemektir.
İster parlamenter sistem ister başkanlık sistemi olsun hep dediğim gibi devlet ve cumhuriyet başka ülkelerde de olur ama demokrasi her ülkede yok ve çok şükür biz eleştiri hakkımız saklı kalsa da demokrasimiz çevremizdeki ülkelerle en önemli farkımız. 
Yerel yönetimler ve başkanlık sistemi konusundaki sorunları çözerken de demokrasi penceresinden çözmeliyiz.