Organ nakli olamayan dünyadaki ileri dönem böbrek yetmezliği çeken 4 milyona yakın hastanın 3’te 2’si hemodiyaliz tedavisi ile hayata tutunuyor. Ülkemizde 85 bine yakın hastanın 60 binden fazlası hemodiyaliz tedavisi görüyor. Ev hemodiyalizi tedavisi, Türkiye’de ilk kez Ege Üniversitesi’nde hayata geçirildi. Ege Üniversitesi Güzel Sanatlar ve Mimarlık Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Bölümü öğrencisi 20 yaşındaki Munise Şendal, hemodiyaliz tedavisini evinde geceleri kendisi uyguluyor.
Ege Üniversitesi’nin hayatındaki engelleri kaldırdığını söyleyen Munise Şendal, “Ülkemizde ev hemodiyalizi tedavisinin ilk tohumlarının atıldığı yer olan Ege’nde eğitimimde tedaviye başladım. Kendi evimde, yatağımda haftada 3 kez geceleri 7-8 saat hemodiyaliz oluyorum. Bu sayede okuluma ve arkadaşlarıma kavuştum. Hayatımdaki engeller kalktı. Bana bu şansı veren doktorlarıma teşekkür ediyorum. Ege Üniversitesi’ni seviyorum; bana sağlığımı verdi şimdi de mesleğimi verecek” dedi.
Munise’nin annesi Emine Şendal, “Kızımın teşhis ve tedavisi için birçok yere başvurduk. Çok zorlu ve yorucu süreçler geçirdik. Ege Üniversitesi Hastanesi’ne başvurduğumuzda, böbreğinden parça alınıp hastalık hemen teşhis edildi. Ancak hastalığın çok ilerlediği, böbreklerde ciddi kalıcı hasar oluştuğu ortaya çıktı. İlaç tedavileri sonuç vermedi. Diyaliz tedavisinin evde, 8 saat yapılırsa sağlığının daha iyi olacağı söylendi. Okuluna gidebilmesine imkân da sağladığı için kabul ettik. Ege Üniversitesi’ne çok müteşekkirim. Hastanede, bağışıklık baskılayıcı tedaviler verildiği için özel odada kaldık. Kan değerleri düşüyordu. Sürekli bülten, mesajlar yayınlayarak kan ihtiyacımızı giderdi. Ege, sadece üniversitemiz Munise’nin eğitim aldığı yer değil, Ege sağlığımızı, ikinci hayat bahşeden yer oldu. Ege Üniversitesi’nin yeri bizde çok ayrı. Doktorlarına, hemşirelerine, çalışanlarına çok teşekkür ediyorum” dedi.
“Türkiye’de 1400 hasta evde hemodiyaliz hizmetinden faydalanıyor”
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ercan Ok, “Gelişmiş ülkelerde 60 yıldır uygulanan ev hemodiyalizi ülkemizde ilk kez Ege Üniversitesi öncülüğünde başlatıldı. Verdiğimiz tedavi hizmeti başarıyla devam ediyor. Bu hizmet 2010’dan itibaren Sağlık Bakanlığı ve SGK’nin ortak çabalarıyla, artan şekilde sunuluyor. İlk dört hasta 18 yıldır tedavilerini İzmir’de evlerinde sürdürüyor. Şu anda Türkiye’de 1400’e yakın hasta evde hemodiyaliz hizmeti alıyor. Türkiye evde hemodiyaliz tedavisi alan hasta sayısında ABD ve İngiltere’den sonra dünyada 3. ülke. Hastanemiz, yatırımlarla hizmet kalitesini artırıyor. Üniversitemizin yeni tedavi yaklaşımlarına desteği için Sayın Rektörümüz Prof. Dr. Necdet Budak başta, hastane ve fakülte üst yönetimine teşekkür ediyoruz. Evde hemodiyaliz için hastaya veya hasta yakınına eğitim verilebildiği gibi, evde hemşire tarafından da uygulanabiliyor. Hastamıza eve çıkmadan önce kullanacağı cihaz ve diyaliz işlemi ile ilgili 2-2,5 ay süreyle hastanede ‘Ev Diyalizi Eğitimi’ odasında eğitim verildi. Eve diyaliz makinesi ve su arıtma sistemi kurularak tüm güvenlik ve hijyen önlemleri alındı, gerekli malzemeler rutin olarak evine götürülüyor” diye konuştu.
Prof. Dr. Ok, şunları söyledi; “Yaptığımız analizlerde evde gece hemodiyalizi ile ölüm riskinde yüzde 35 azalma olduğu belirlendi. Bu uygulamayla hastaneye yatışlarda da yüzde 32 azalma oldu. Hastaların ilaç ihtiyaçlarında ciddi azalma olduğu görüldü. Bu hizmet, sigorta kurumlarına ve ülke ekonomisine önemli katkı sağlıyor. Türkiye’deki ev hemodiyalizi hastalarının yüzde 48’i aktif çalışıyor, bu aileye ve ülke ekonomisine katkı sağlıyor. Hemodiyaliz tedavisinin evde sunulması hizmeti hastanede olduğu gibi ücretsiz. Tüm harcamaları SGK karşılıyor. Hemodiyaliz hastalarının yüzde 90’ı haftada üç gün, bir merkeze giderek dört saat diyaliz alıyor. Böbreklerimiz haftada yedi gün 24 saat çalışıyor. Vücuttan zararlı atık maddeleri uzaklaştırma işini gerçekleştiren hemodiyaliz tedavisinin haftada 12 saat olması bu tedavinin etkisini sınırlıyor. Bu nedenle yaşam süre ve kalitesi düşük. Zihinden, üremeye dek hemen tüm organ ve sistemlerde sorunlar ortaya çıkıyor. Haftada üç kez bir merkeze gitmek hastanın hayat kalitesini bozuyor. Haftalık diyaliz süresi çok kısa olduğu için hızlı değişim oluyor. Tedavide tansiyon düşmesi ve kramplara neden oluyor. En önemlisi, hastalarda tedavi sonrası ortalama 6 ile 8 saat süren ciddi bir halsizlik, bitkinlik oluyor. Evde gece hemodiyalizinin sağladığı faydalar çok fazla. Haftada üç kez diyaliz merkezine gitme zorunluluğu kalkıyor. Diyaliz sonrası halsizlik ortadan kalkıyor. Diyaliz sırasında tansiyon düşmesi, kramp sıklığı azalır. Kanda üre, kreatinin, fosfor, potasyum düzeyi normale yaklaşır. Tansiyon yüksekliği ilaçsız düzelir. Kanda fosfor düzeyi normale döndüğü için, fosfor düşürücü ilaç kullanımı azalır. Azalma oranı ülkemizde yüzde 90’a ulaştı. D vitamini ihtiyacı yüzde 17, bir diğer kemik hastalığı ilacında ise yüzde 74 azalma oldu. Kansızlık düzelir, kan ilaçlarına ihtiyaç azalır; kan iğnesi kullanım ihtiyacında yüzde 34 azalma saptandı. Bedensel güç artar, hareket-egzersiz kapasitesi yükselir, hastalar bedensel efor gerektiren işlerde çalışabilir, spor yapabilir. Katı diyet kısıtlamaları azalır, diyet serbestleşir. Zihinsel fonksiyonlardan üreme fonksiyonlarına dek düzelmeler olur. Pek çok hasta ev hemodiyalizi ile eğitimlerini tamamlayabildi. Evde gece hemodiyalizi sayesinde ülkemizde 20’yi aşkın kadın hasta çocuk sahibi oldu. Uyku kalitesi artar, uyku bozuklukları azalır. Haftada 3 kez gece uykuda sekiz saat diyaliz olduklarında sağlık durumları iyi ve gündüzleri boş olduğu için hastalar çalışabilir ya da okula gidebilir. Ülkemizdeki ev hemodiyalizi hastalarının yarısı aktif olarak çalışıyor. Dünyada yapılan çalışmalar, merkezde hemodiyalize kıyasla, evde hemodiyaliz tedavisinin ülkeye maliyetinin yüzde 42 daha az olduğunu gösteriyor.”
Egeli Munise evde hemodiyaliz tedavisine kavuştu
İleri dönem böbrek hastası Ege Üniversitesi Güzel Sanatlar ve Mimarlık Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Bölümü öğrencisi 20 yaşındaki Munise Şendal, “Ev Hemodiyalizi” yöntemi ile hayallerine kavuştu. Şendal, bu sayede eğitimini aksatmadan çizimlerine hayat vermeye devam ediyor
22 Mayıs 2023 - 11:10
YORUMLAR