Farklı türleriyle dünyada olduğu gibi Türkiye’de de kanser vaka sayılarının giderek artarken tanı ve tedavideki gelişmelerin güçlü ivme kazandığını paylaşan Anadolu Sağlık Merkezi Patoloji Uzmanı Prof. Dr. Zafer Küçükodacı, “Moleküler patoloji alanındaki gelişmeler kanser tanısı yanında, aynı zamanda hangi ilacın, hangi tedavinin hastada etkili olacağı konusunda da önemli bilgiler veriyor. Patolojide, kanser hastalarının tedavi yönetimlerine önemli katkılar sunan yöntem de ameliyat esnasında yapılan ‘Frozen Section’. Bu sayede kanser hastalarının cerrahi tedavileri daha etkin yönetilebiliyor” dedi.
 
Patolojinin kanser tanısı konmasının yanı sıra, hastalığın tedavisi ve nasıl seyredeceğine yönelik pek çok testin yapıldığı bir branş olduğunu belirten Patoloji Uzmanı Prof. Dr. Zafer Küçükodacı, “Kanser tedavilerinde kullanılan, akıllı ilaçlar olarak bilinen hedefe yönelik tedavi yöntemlerinin her geçen gün gelişmesi, patolojinin kanser tedavisindeki yerini ve önemini güçlendirdi. Akıllı ilaçların, sadece bu ilaçlardan fayda görecek kanser hastalarında kullanılması gerektiği için, fayda görecek bu hastaların belirlenmesi de patolojide yapılan birtakım moleküler testlerle mümkün oluyor” diye konuştu.
 
Frozen Section olarak adlandırılan yöntemin patoloji pratiğindeki en zor işlemlerden biri olduğunu söyleyen Prof. Dr. Zafer Küçükodacı, “Kısaca ‘Frozen’ denilen yöntem, ameliyat sırasında uygulanıyor. Kanser tanılı veya şüphesi olan hastalarda yapılacak ameliyatın şeklini, büyüklüğünü, sınırlarını doğru belirlemek için cerrah ile patoloji uzmanı arasında yürütülen fikir alışverişi” dedi.
 
12 saatlik süre 15 dakikaya iniyor
Dokunun mikroskop altında incelenebilmesi için, ‘doku takibi’ denilen işlemden geçmesi gerektiğini, bunun da 12-16 saatlik süreç olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Zafer Küçükodacı, “Frozen ile çok daha kısa sürelerde sonuç alınması mümkün. Patoloji uzmanının ameliyathanede gerçekleştirdiği frozen yönteminde tümör dokusundan alınan örnek hızla donduruluyor, ardından kesit alınarak boyama işlemlerine geçiliyor. Ameliyathanede patoloji frozen odasında örnek patoloji uzmanınca mikroskop altında değerlendirilerek sadece 15 dakika sonra sonuç, ameliyatı yapan cerraha bildiriliyor. Nadiren süre bir miktar uzasa da 15 dakika içinde işlem tamamlanmış, tanı konmuş, cerraha ameliyatın nasıl devam edeceğiyle ilgili bilgi aktarılmış oluyor” açıklaması yaptı.
 
Tümör ameliyatlarında en önemli noktalardan birinin tümörün güvenli cerrahi sınırla çıkarılması olduğunu paylaşan Prof. Dr. Küçükodacı, “Frozen devreye giriyor ve tümör dokusu kalmadığından emin olmak için değerlendirme fırsatı veriyor. Tümörün sınırlarda devamlılığı tespit edilirse güvenli sınır sağlanıncaya kadar çıkarılan alan genişletiliyor. Kanser ameliyatlarında bir önemli nokta tümöral kitle çıkarılırken lenf nodunun alınıp alınmayacağı. Vücuttaki lenfatik sistem, dolaşım sistemi yanında bağışıklık sisteminin parçası, lenfatik damarlar dışında, lenf düğümleri gibi lenfoid doku, organlardan oluşuyor. Kanserlerin çoğu bu lenfatik sisteme girerek başka organ ve dokulara sıçrayabiliyor. Kanser ameliyatlarında tümör dokusu ile bölgesel lenf nodlarının da çıkarılması gerekebiliyor. Meme kanseri ameliyatlarında, koltuk altı lenf nodlarının çıkarılması kararı genellikle frozen ile veriliyor” dedi.
 
Lenfatik dolaşıma giren tümörün ilk gittiği sentinel lenf düğümü ameliyatta frozenle inceleniyor. Prof. Dr. Küçükodacı, “Metastaz yoksa diğer lenf nodları çıkarılmıyor. Bu da hastanın sonraki yaşam kalitesi içih önemli. Lezyonun yeri biyopsiye uygun değilse, biyopsi yapılıp kanser tanısı konamamış, klinik olarak kanser şüphesi olan tümöral lezyonların tanısı için de frozen yöntemi kullanılıyor. Ameliyatta konacak tanıyla ameliyatın şekli, büyüklüğü değişebiliyor. İyi huylu tümörse sadece tümöral kitlenin çıkarılması yeterliyken, kanser varsa daha kapsamlı bir ameliyat yapılıyor” diye konuştu.
 
Frozen uygulaması tümör cerrahisinde her an gerekebilecek bir durum. Bütün cerrahi branşlarda frozenin uygulanabildiğini paylaşan Prof. Dr. Zafer Küçükodacı, “Meme kanseri ameliyatlarının hemen tamamında uygulanıyor. Jinekolojik kanserlerde, kolon, mide, akciğer, beyin tümörlerinde ve diğer pek çok tümör ameliyatında frozen yönteminden faydalanmak mümkün” dedi.
 
3 adımda frozen yöntemi
1. Hastadan alınan doku özel bir cihazda donduruluyor.
2. Doku dondurulup kesit alındıktan sonra boyama işleminden geçiriliyor.
3. Son olarak doku patoloji uzmanı tarafından incelenerek tanı konuyor.